Saç Boyama

SAÇ RENKLENDİRME
Saç renklendirme sanatını geliştirmek için saç renklendirmenin temel kurallarını gözden geçirmek, saç renklendirme ve saç renklendirme ile ilgili evrensel dil ve terimler konusunda bilgi sahibi olmak ve uygulama tekniklerini geliştirmek önemlidir.
Renk (doğal ya da suni) herhangi bir saç tipinde yoğunluğun, boyutun ve ışık yansımasının bir kaynağıdır.
Saçın seviyesi (açıklığı ya da koyuluğu) anlamındadır. Ton ise rengin sıcak (kırmızı, sarı, turuncu) ya da soğuk (mavi, mor, yeşil) olması ile tanımlanmaktadır.
 
Seviye (Derece-Derinlik)
Saçın seviyesi (derecesi) derinliği anlamına da gelmektedir. Neredeyse evrensel olarak renk yoğunluğu 1-10 arasındaki değerlerle ölçülür. 1 en koyu değer, 10 ise en açık değerdir.
Derinlik 1-2 en koyu renklere karşılık gelir (siyah ve koyu kahve). 3 ve 7 arasındaki değerler orta tondaki değerler olarak ifade edilir. 8-9 ve 10 en açık değerler olarak kabul edilir. 5-7 arasındaki renkler, genellikle en kırmızılı pigmentleri içerir.
Değer renk ölçeği, doğal saç renklerinin yoğunluğunu ve suni saç boyama ürünlerini analiz etmek için kullanılır. Bu değer sistemi, boyama uzmanlarının saç renklendirme işlemlerini tahmin etme imkanını sağlar.
 
Ton
Sıcak ve soğuk sınıflandırmalar arasındaki belirleyici faktör, gözle görünür doğal saç rengi tonudur. Kırmızı ve sarı tutamlar içeren saç sıcak olarak kabul edilir. Kırmızı ve sarı tonlar içermeyen saç ise soğuk tonlar sınıfına girer. Sarı, turuncu ve kırmızı tonlar içeren saç boyama ürünleri sıcak olarak değerlendirilir. Mavi, mor ve yeşil tonlar içeren saç boyama ürünleri ise soğuk sınıfına girer.
 
Boya Katalogu
Boya katalogu, tüm saç renklendirme işlemlerini öğrenmede ve uygulamada değerli bir araçtır. Renk tamamlayıcıların boya katalogunda ters olduğu öğrenildiğinde, tüm renklerin ton ve yoğunluklarını kontrol etmek kolaylaşır. Boya kanoluğunu değer ölçeği ile birlikte kullanma istenilen ton kalitesine güvenilir bir yol sağlar.
Saç boyasını uygulamak için kullanılan teknik tamamen istenilen etkiye bağlıdır. Saç boyasını belirli bir teknikle uygulamadan önce aşağıdaki faktörler göz önüne alınmalıdır.
 · boyanın uygulanacağı saçın uzunluğu ve dokusu
 · yaratmak istediğiniz etki
Bu faktörler belirlendiğinde aşağıdaki genel kurallar takip edilir.
 · Eğer saç stili düz kesim ise, birbirine benzer üniteler ile tek renk en uygundur.
 · Graduasyon form saç stili için renk tonlaması en çarpıcı etkiyi yaratır.
 Katlı kesime sahip bir saç stili, renk alternatifleri uygulandığında çarpıcı görünür

Boya Yapmadan Önçe Saça Alerji Testi
Saça yarı kalıcı ve kalıcı boyalar uygulanmadan önce alerji testi yapılmalıdır. Bu test için kulak memesinin arkası veya dirseğin iç kısmına hazırlanan karışımdan sürülür. 24-48 saat boyunca herhangi bir reaksiyon gelişmezse saç boyanır. Alerji testi sırasında renk testi de yapılarak saç telinin istenilen rengi alıp almadığına bakılabilir. Uygulama sonucunda istenmeyen renklerin de önüne geçilmiş olur. İlk kez boyana bir saç boyayı çabuk almaz. Ayrıca daha önce metalik boyalarla renklendirilmiş saç veya permanant gibi kimyasal işleme maruz kalmış bir saç istenilen rengi almayabilir. Yine saçta kına, rastık gibi renklendiricilerle boyanmışsa bu da boyama öncesi yapılacak testle ortaya çıkabilir. Genelde saçını boyatan hanımlar daha sonraki boyamalarda saçı hakkında pek fazla bilgi veremez. Kına yapılmış saçı boyalı olarak düşünmezler. Oysa kınalı saça boyama uygulaması yapmak doğru değildir. Özelikle kınalı bir saçı, sarı veya açık tonlara çevirmek imkansızdır. Saçın kınalı olmadığından emin olduktan sonra kalıcı veya yarı kalıcı boyalar uygulanmalıdır.
Bazı kişiler parafenilen diamin maddesine karşı aşırı tepki verirler. Saç boyası saça sürüldüğü anda yüz şişebilir veya baş derisi su toplayabilir. Bu durumlarda saç boyası saç ve saçlı deriden hemen yıkanarak uzaklaştırılmalıdır. Kişi bir doktora yönlendirilmelidir.Saç renklendirme uygulamaları sırasında bazen ortaya istenmeyen sarı ya da kırmızı tonlar ortaya çıkabilir. Karşıt renkler içindeki matlaştırma maddeleri ile bu tonlar matlaştırılır. Sarımsı izler, mor ile kapatılır. Kırmızı bir tonun matlaştırılabilmesi için yeşil, turuncu tonlar için ise mavi tonlar kullanılır.

Ancak piyasadaki saç boyama ürünlerinde bu adlara pek rastlanmaz. Mor genelde gümüş-yeşil mat olarak adlandırılır. Gümüş rengin içinde büyük ölçüde mavi-mor vardır.
Çok mat ve külsü tonlar kırmızı nüanslarla canlandırılabilir. Ancak saç renginin başka bir renk tonu ile yapılan renk düzeltimi yoluyla daha koyu bir renk olduğu unutulmamalıdır. Uygulama sonucunda istenmeyen tonların ortaya çıkması karşıt renklerle zayıflatılabilir. Örneğin kırmızı mat ile sarı gümüş ile turuncu da kül rengi ile etkileri azaltılabilir.
Kimyasal işleme tabi tutulmamış bir saç seviye 10 kadar açılabilir. Seviye 10’a ulaşmadan önce uygulanacak seviyelerin sayısı, doğal saçın açılmadan önceki renk seviyesine bağlıdır. Sıcak ya da soğuk tonlara sahip doğal saçın ton değeri, saçın hangi dereceye kadar kolayca açılabileceğini de belirler.
Eğer doğal saç altın sarısı tonlar ile seviye 7 (orta açık) ise, açma doğal pigmentin üç seviyesini temizlemelidir. Saç altın sarısı tonlarında olduğu için, tamamen açmadan sonra bile saçta bazı sarı derinlikler kalabilir. Bu, tonlandırıcının seçimini belirleyecektir. Mor bir tona sahip bir tonlandırıcı aşırı sarıyı temizlemek için en etkili olandır.
 
SAÇ RENKLENDİRME TEKNİKLERİNDE SAÇ ANALİZİ
Çıkış Rengi: Saçın çıkış rengi (doğal ya da kozmetik tonu) ana tona ve nüansa göre katalog ile karşılaştırılır. Çıkış rengi ile arzu edilen rengin oluşmasında hidrojen peroksit konsantrasyonu önemli ölçüde rol oynar.
Buna göre;
İstenen renk doğal renkten koyu ise, % 3’lük,
İstenen renk doğal renkle aynı seviyede ise, % 6’lık,
İstenen renk doğal renkten 1-3 ton açık ise % % 9’luk,
İstenen renk doğal renkten 3-4 ton açık ise, % 12’lik hidrojen peroksit konsantrasyonu kullanılır.
İstenen renk doğal renkten 4 ton ve daha açık ise saç toz açıcı ile açılır.
Açık renge boyanacak saç ne kadar koyu ve canlı ise hidrojen peroksit konsantrasyonu fazla olmalıdır.
 
BEYAZLAŞMA DERECESİ
Saçtaki beyazlaşmayı en iyi boyalar kapatır. Her durumda saçın asıl rengine boyanması tavsiye edilmez. Çünkü gençlik saçı rengi daha yaşlı kişilerde doğal olmayan ve uyumsuz bir etki yapabilir. Renklerin birbiriyle karıştırılıp karıştırılmayacaklarını beyazlaşma derecesi belirler. Doğal tonlar beyaz payı yükseldikçe olduğundan daha mat görünür.
Ayrıca beyaz saçlar yapıları itibariyle boyayı zor alırlar. Özellikle sert ve camsı yapıya sahip saçlar boyayı çok zor alırlar. Bu özelliğe sahip saçlarda pigmentasyon işlemi beyazların kapanmasında etkili olur. Ön pigmentleme tonlayıcılarla ya da hidrojen peroksitsiz krem boyayla yapılabilir. Eğer farklı beyaz payı olan saçların çeşitli bölümleri ya da kül rengi uç kısımları boyanacaksa oksidasyon boyalarıyla ön pigmentleme yapılır. Bunun için seçilen renkten, az miktarda hidrojen peroksitsiz bir krem boya nemlendirilmiş saça sürülür. 10-15 dakika bekledikten sonra saç yıkanmadan hazırlanmış boya karışımı saça sürülür. Bekleme süresi sonunda saç yıkanır.
Moda tonlar ve kırmızı nüanslar beyaz saçta daha canlı ve ışıklı bir etki yapar. Beyaz saçlar daha zor boyanırlar. Bu nedenden dolayı boya karışımının sürülmesine beyazın en yoğun olduğu yerden başlanır. İmalatçı firma boyanın bileşimi nedeniyle beyaz miktarını göz önüne almaya gerek belirtmediği sürece aşağıdaki ana kurallardan yola çıkılır.
Beyaz payı % 100 ise 2 ölçü ana ton + 1 ölçü kül ya da moda rengi
Beyaz payı % 75 ise 1 ölçü ana ton + 1 ölçü kül ya da moda rengi
Beyaz payı % 50 ise 1 ölçü ana ton + 1 ölçü kül ya da moda rengi
Bir saçta beyazlaşma ne kadar fazla ise ana ton miktarı da o kadar fazladır.
 
SAÇ KALINLIĞI
Kimyasal işlem görmemiş saçın baş derisi yakınındaki kısmına dokunularak saçın kalınlığının ince, orta ve kalın olduğu tespit edilebilir. Saç kalınlığını ölçen aletlerle daha kesin sonuçlar alınabilir. Saç renklendirme işleminde saç kalınlığı renklendirmenin sonucunu etkiler. Açık renkler koyu renklerden daha az pigment içerirler. Boya maddeleri normal saç kalınlıklarına göre imal edilirler. Kalın saçta boya pigmetleri daha fazla dağılırlar ve boyama sonucunda istenilen renkten daha açık bir ton ortaya çıkar. İstenilen ton tam olarak yakalanmak isteniyorsa seçilen tonun bir ton koyusunu tercih etmek gerekir. Boya maddeleri ince saçta daha fazla yoğunlaşırlar ve ortaya istenilen tondan daha koyu bir ton çıkar. Çok ince telli saçlarda renk istenen renkten bir ton daha açık seçilmelidir.
 
GÖZENEKLİ SAÇ
Gözenekli saç daha emicidir ve bu özelliğinden dolayı boya saça daha çabuk nüfus eder. Bu tip saçlarda küçük, turuncu pigmenler iyi tutunamaz ve yıkanırken çıkarlar. Bu nedenle saç rengi özellikle uçlarda daha mat olabilir. Bu özelliğe sahip saçlara pigmentasyon işlemi yapmak boyanın saçta kalıcılığını artırır. Gözenekli mat görünümlü saç uçlarını düzeltmek için kırmızı nüanslar tercih edilir. Ayrıca uygulama sonrası yapılacak olan asitli çalkalama saçtaki gözenekliliği azaltır.
 
SAÇ TEMİZLİĞİ
Saç açma ve saç renklendirme işleminden önce normalde saç yıkanmaz. Ancak çok kirli, spreyli ya da saç çok yağlanmışsa saç hafifçe masaj yapılmadan yıkanır. Kişinin cildi, saç kenarları kremlenerek korunmalıdır.
 
BOYA KARIŞIMININ HAZIRLANMASI
Saç renklendirme işleminde boyanın kurallara göre hazırlanması rengin çıkmasında önemlidir. Genellikle imalatçılar 1+1 kuralını uygulamaktadırlar. Örneğin; 60 cc boya ve 60 cc hidrojen peroksit.
Önce krem boya kabın içine sıkılır iyice karıştırıldıktan sonra oksidan krem yavaş yavaş boyaya eklenerek karıştırılır. Karıştırma sonucunda boyanın pütürlü kalmamasına dikkat edilmelidir. Pütürlü sürülen boya karışımı renk yığılmalarına neden olur sonuçta ise lekeli saç denilen hatalı bir boyama ortaya çıkar.
Boya karışımını kullanımdan kısa bir süre önce hazırlamak gerekir. Çünkü boyaların uzun süre hava ile temas etmesi boyanın etkisini azaltır.
 
SAÇ RENKLENDİRME İŞLEMİNDE ISININ ÖNEMİ
Sıcak bir salon ortamı boyanın gelişim sürecini tamamlamasında önemlidir. Soğuk bir salon ortamı boyanın gelişim sürecini uzatır. Saç renklendirme uygulamalarında ortamın ısısı en az +20 derece olmalıdır. Ek ısı verilirken süre fazla uzun tutulmamalı ve aynı noktadan ısı verilmemelidir. Saça renk verme uygulamalarında ısı verilirken fön makinası kullanılmamalı bunun yerine ısıyı yayarak veren klimazon cihazı kullanılmalıdır. Klimazonun bulunmadığı durumlarda saçlar bone ile kısa süre kapatılabilir.
 
SAÇ RENKLENDİRME İŞLEMİNDE ZAMAN FAKTÖRÜ
Saç renklendirme uygulamalarında boyanın saçta kalma süresi önemlidir. Saç boyasının belirtilen süreden daha az tutulması rengin olduğundan daha açık çıkmasına neden olur. Bunun nedeni ise boya karışımı ile saç teline nüfus eden hidrojen peroksitin saçta bulunan renk pigmentlerini ağartması ile ilgilidir. Boya mekanizmasında ilk önce saçta bulunan pigmentler ağarır. Ağaran pigmentlerde boyanın gelişim süreci içinde renk moleküllerini almaya başlar. Zamanından önce işlemi bitirmek boyanın renginin tam oluşmadan bitirilmesi demektir. Bu nedenle de saçlar daha açık tonda çıkar. Bu nedenle imalatçı firmanın önerileri dikkate alınmalıdır. Ancak genelleme yapacak olursak;
Koyu renk boyamalarda, 35-40 dakika
Açık renk boyamalarda, 45-50 dakika
Saç boya ürünlerinin saçta çok uzun süre bırakılması saçı yıpratır.
 
AYDINLATMA
Saç renklendirme uygulamalarında ortamın aydınlık ya da karanlık olması renk seçimini doğrudan etkiler. Karanlık ve loş ortamlar rengin doğru seçilmesinde yanılmalara neden olur. Saç rengini en iyi şekilde gün ışığı ile tespit etmek mümkündür. Salonda farklı renklerin kullanılması da renk seçiminde yanılmalara neden olur. Salon ortamının beyaz olması ve çok sayıda pencere bulunması renk seçimini daha güvenilir hale getirir.
 
SAÇ RENKLENDİRME UYGULAMALARINDA CİLT TONU VE ÖNEMİ
Beyaz tenlilerde çok koyu tona boyama yüzü ön plana çıkarır. Genelde boya rengi seçilirken göz, kaş ve ten rengi göz önüne alınır.
 
SAÇ RENKLENDİRME UYGULAMALARINDA YAŞ FAKTÖRÜ
Genç kişilerin genelde düzgün ve kırışıksız ciltleri vardır. Yaşlı kişilerin ciltleri ise şekil ve doku açısından bozulmuştur. Genç kişiler saçlarını renkli ve farklı boyatma imkanına sahiptirler.
Koyu ve külsü tonlar yaşlı kişileri olduğundan daha yaşlı gösterir. Ayrıca yaşlı kişilere gençlik saçı da tavsiye edilmez. Çok koyu boyamalar yaşlılık izlerini daha da çarpıcı hale getirir. Bu nedenle yaşlı kişilere kumral ve hafif sıcak tonları tercih etmek saç boyama uygulamasını olumlu açıdan etkiler.
 
BOYA KARIŞIMININ SAÇA SÜRÜLMESİ
İlk saç renklendirme uygulamasından önce mutlaka alerji testi yapılmalıdır. 
Saç renklendirme uygulamalarında saçın ayrılması boya karışımının kusursuz olarak sürülmesini sağlar. Boya karışımının sürülmesine en fazla boyanması gereken yerden başlanır. Daha açık renge boyamada boya karışımı önce daha koyu yerlere, koyu renge boyarken ise önce açık veya beyazlaşmış yerlere sürülmelidir. Karışım aynı oranda başa doğru aynı yönde sürülmelidir. Eğer saç ilk kez boyanıyorsa ve fazla uzun değilse bir kere de dipten uca kadar sürülmelidir.
Aşırı beyaz kısımlar önce, gözenekli saç uçları daha sonra boyanmalıdır. 
Boyanmış saçın boyasız çıkmış dip yerleri boyanırken önce dip kısımlar boyanır. Bekleme süresinden sonra boyalı uç kısımlara sürülür.
Renk uygulamaları sırasında saç sürekli kontrol edilmeli ve saç gevşek konumda bırakılmalıdır. Uygulama sonrası yapılan asitli çalkalama alkali artıklarını nötrleştirir ve saçı gerginleştirir.
 
DAHA AÇIK RENGE BOYAMAK
Eğer istenen renk doğal rengin 2-3 ton açığı ise hedeflenen renk tonu hidrojen peroksit konsantrasyonuna ve açık olarak seçilmiş renk tonuna bağlıdır. En uygun olanları sarı tonlardır. Normal boyamalardan daha yüksek olan hidrojen peroksit oksidasyon yoluyla doğal pigmentleri daha fazla indirger. Aynı açma işlemindeki gibi daha fazla kahverengi pigmentler indirgenir. Bu nedenle daha açık renge boyama işleminde daha mat nüanslar tercih edilmelidir.
Siyah, doğal kahverengi, kızıl ve yeni boyanmış saçlar daha açık renge boyanmaya uygun değillerdir. Buna karşın sarı tonlar, kumrallar daha kolay açılırlar. İlk kez renk açma işlemi yapılacaksa boya karışımı önce uç kısımlara, daha sonra orta kısımlara en son olarak dip kısımlara sürülmelidir
 
PERMANANTLI SAÇLARIN RENKLENDİRİLMESİ
Permanant işlemi boyalı ya ad tonlanmış saçlarda hafif renk değişikliklerine neden olabilir. Ayrıca permananttan sonra yapılan boyama işlemi permanantı etkiler. Çünkü permanant işlemi kimyasal olaylara dayanır ve kısa süreli aralıklarla yapıldıklarında birbirlerini etkilerler.
Saç renklendirme işleminden sonra yapılan permanant işleminde boyalı saçtaki indirgeme olayı yapay pigmentlerin bir kısmının indirgenmesine neden olabilir. Böylece renk tonu daha açık ve canlı olur. Buna karşın kızılımsı moda tonların rengi zayıflar. 
Permanant işlemi saç renklendirme işleminden önce yapılırsa, saçın emme kapasitesinin permanant sıvısı yüzünden artığı ve bu nedenden dolayı boyayı daha kolay aldığı unutulmamalıdır. Sonuçta ortaya daha koyu bir renk ortaya çıkar. Bun dezavantajı düşünerek istenilen tondan bir ton daha açık renk ile saçlar renklendirilmelidir. Saç renklendirme işlemi sırasında permanantın saça vermiş olduğu dalga biraz açılabilir.
Eğer her iki işlemde aynı gün yapılacaksa saç renklendirme işlemi, permanant işleminden sonra yapılmalıdır. Ancak dip boyası yapılacak bir saça permanant işlemi yapılacaksa ve saç kıvırcık isteniyorsa önce boya daha sonra permanant işleminin yapılması daha uygundur.
 
SAÇ RENKLENDİRME UYGULAMALARINDA HATA KAYNAKLARI
Saç renklendirme uygulamalarında çok sayıda hata oluşabilir. Ancak istenmeyen ve beklenmeyen sonuçlar önlenebilir. Mankenin saçına yaptırdığı daha önceki işlemler hakkında doğru bilgileri almak önemlidir. Renk tanımlamaları, tutamların olduğu katalogdan değerlendirilmelidir. Asla unutulmamalıdır ki, saçını boyatan kişi uzman değilse renk tanımlarını hiçbir zaman doğru olarak ifade edemez. Saç renklendirme işlemi uzmanlar tarafından hiçbir detay atlanılmadan yapılmalıdır ve kişi bilgilendirilmelidir. Saç renklendirme işlemindeki hatanın en büyüğü saçın iyi analiz edilmemesinden kaynaklanmaktadır. Örneğin saç çok uzunsa, saçın yapısı sağlıklı değilse ve doğal renk kırmızı kahverengi arasında ise toz açıcı ile saçın çok açık renge boyanması tavsiye edilmez. Hata kaynaklarının önlenmesinde tutulan, müşteri kartları da önemli bir yer tutmaktadır. Kişinin daha önce saçına yaptırmış olduğu işlemleri görmek ve hatırlamak bir sonraki işlem konusunda uzmanı yönlendirerek hata yapma olasılığını en aza indirecektir.
 
KALICI SAÇ RENKLENDİRME İŞLEMİNDE HATA KAYNAKLARI
 
HATA
NEDENLERİ
DÜZELTİLMESİ
Renk çok açık çıkmış ise
Saç boyası işlem süresinin altında bekletilmiş.
Ton çok açık seçilmiş.
Hidrojen peroksit oranı yüksek seçilmiş
 
Uygun hidrojen peroksit kullanarak saç yeniden uygun tonla boyanır. Süreye dikkat edilir.
Yetersiz boya alma
Kuvvetli ve kalın telli saç (çoğu beyaz)
İşle sırasında Hidrojen peroksit etkisinin azaltılması.
Saç sınır çizgisinde makyaj veya koruyucu krem bulunması
10 volüm peroksit kullanarak saçı yumuşatın, sonra boya peroksit karışımını uygulayın.
Yeni hazırlanmış karışım kullanınız.
 
Renk çok koyu çıkmış ise
Seçilen renk koyu.
Çok gözenekli saç
Saç rengi özel açıcı ürünlerle açılır. Mutlaka bir uzman tarafından yapılmalıdır.
Düzensiz ve dalgalı renk
Bütün saçın boyanmasında vücut ısısının dikkate alınmaması.
Boya karışımının iyi hazırlanmaması.
Tutamların geniş ve düzensiz alınması
Uygulamanın çok yavaş yapılması.
Yetersiz miktarda karışımın kullanılması. Gözenekli saç
Rengi düzensiz olan yerler tekrar boyanır. Yani düzeltici saç renklendirme işlemi yapılır.
Çok kırmızı renk
seçilen renk çok kırmızıdır.
Fazla sayıda beyaz saç. 
Aynı renk seviyesinde mat bir renk ile (yeşil) tekrar renklendirin.
Çok turuncu renk
Seçilen renk çok turuncudur.
Fazla sayıda beyaz saç
 
Aynı renk seviyesinde küllü bir renk ile(mavi) tekrar renklendirin.
Çok sarı renk
Seçilen renk çok sarıdır.
Fazla sayıda beyaz saç.
Peroksit çok kuvvetlidir.